W każdym niedopilnowaniu ważnych kwestii związanych z prowadzoną działalnością grożą określone kary. To samo odnosi się do nieprowadzenia ksiąg rachunkowych za które istnieje wyznaczona kara. Jaka?

Każda kara jest zależna od dokonanego rodzaju czynu, a mianowicie od tego czy czyn ten był wykonywany umyślnie, czy nieumyślnie.

Jeżeli dany czyn był wykonywany umyślnie, to przedsiębiorcy grozi najwyższa kara – pozbawienia wolności lub grzywna.

Według artykułu 77 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości osoba, która nie prowadziła ksiąg rachunkowych umyślnie, podlega albo karze grzywny albo pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

Jeżeli natomiast czyn ten był spowodowany niewiedzą po stronie podatnika, a więc czyn dokonany był nieumyślnie, to kara jest zdecydowanie niższa, ponieważ w tym wypadku nie ma mowy o odpowiedzialności karnej.

Według artykułu. 60 k.k.s. w tym wypadku natomiast nie prowadzenie księgi jest nieumyślne i stanowi jedynie wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe. Wykroczenie skarbowe jest jednoznaczne z grzywną, a przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą grzywny do 240 stawek dziennych.

Jednakże podatnikowi mogą być również wymierzone dwie osobne kary, tj. na podstawie art. 77 u.r. (grzywna albo kara pozbawienia wolności) oraz na podstawie art. 60 k.k.s. (grzywna). W przypadku nałożenia tych dwóch grzywien wpłacie podlega tylko surowsza (art. 8 k.k.s.).

Przykład: Osoba X prowadzi własną działalność gospodarczą, osoba ta miała obowiązek przejścia na księgi rachunkowe z dniem 1 stycznia 2017 roku, jednakże nie zrobiła tego i obawia się sankcji z tego tytułu.

Oczywiście w tej sytuacji, dana osoba nie działała umyślnie, tylko nie dostosowała się do zmienionych przepisów prawa, jakie objęły ją z dniem 1 stycznia. Dana osoba X przekroczyła po prostu limit obrotu (równowartość 1.200.000 euro w poprzednim roku obrotowym) i z dniem 1 stycznia 2017 roku powinna była prowadzić swoją księgowość na zasadzie pełnej księgowości, a więc ksiąg rachunkowych (KH). Z niewiedzy przepisów prawa prowadziła nadal księgę przychodów i rozchodów (KPiR). Osobę X obejmie tylko kara grzywny bo w tym wypadku nie ma mowy o odpowiedzialności karnej