Kobiety, które są zatrudnione w firmach i przedsiębiorstwach, zwykle po zajściu w ciążę i urodzeniu dziecka nie muszą martwić się o to, czy otrzymają one zasiłek macierzyński, dysponują one bowiem takim prawem uregulowanym w odpowiednich zapisach Kodeksu pracy. Z nieco bardziej skomplikowaną sytuacją mamy jednak do czynienia wówczas, gdy dana osoba prowadzi własną działalność gospodarczą lub też przy jednoczesnym zatrudnieniu w innym przedsiębiorstwie prowadzi również własną firmę. Przyszłe matki znajdujące się w takiej sytuacji często nie zdają sobie sprawy z własnych praw w tym zakresie, co może budzić ich zaniepokojenie i obawę o przyszłość. Warto zatem wyjaśnić, jakie są zasady przyznawania zasiłków macierzyńskich właścicielkom firm.
Prawa przedsiębiorcy do pobierania zasiłku
Na osobach prowadzących własną działalność gospodarczą ciąży obowiązek regularnego opłacania składek na ubezpieczenia zdrowotne oraz emerytalne i rentowe. Fakultatywnie przedsiębiorca może również opłacać składki chorobowe i to właśnie od opłacania tych składek zależy dysponowanie prawem do zasiłku macierzyńskiego. Tylko kobiety, które opłacają tego rodzaju składki, mogą po urodzeniu dziecka otrzymać zasiłek macierzyński. Trzeba jednak mieć świadomość, że odnosi się to do pań zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego, które opłacały regularnie składki z tego tytułu przez co najmniej trzy miesiące. Bardzo istotna przy tym jest terminowość opłacanych składek, a to ze względu na to, że zapłacenie zasiłku chorobowego po upływie terminu nie daje prawa do korzystania ze świadczeń wynikających z tego ubezpieczenia.
Kobiety ciężarne mogą przebywać na zasiłku chorobowym maksymalnie przez 270 dni, przy czym wysokość tego zasiłku równa jest całości podstawy jego wymiaru. Jeśli kobieta prowadzi własną firmę oraz opłaca ubezpieczenie chorobowe, może liczyć na zasiłek macierzyński wówczas, gdy urodziła dziecko lub adoptowała dziecko do 7 roku życia (do 10 roku życia w przypadku odroczenia obowiązku szkolnego), występując o jego przysposobienie. Analogiczne zasady stosuje się również do dzieci wychowywanych w rodzinach zastępczych, z wyłączeniem rodzin o charakterze zawodowym.
Podstawa obliczania świadczenia
Kobiety, które prowadzą działalność gospodarczą mniej niż 1 rok, opłacając przy tym stawkę ubezpieczenia chorobowego wyższą niż ustawowe minimum, na samym początku otrzymują zasiłek, którego wysokość równa jest ustawowej minimalnej wysokości, powiększanej każdego miesiąca o 1/12 za każdy miesiąc, w którym opłacono składki chorobowe jeszcze przed nabyciem prawa do pobierania świadczenia. Prowadzenie działalności przez 3 miesiące oraz opłacanie podwyższonych składek pozwala zatem kobiecie na uzyskanie w pierwszym miesiącu świadczenia w wysokości 60% przewidywanego średniego wynagrodzenia, oraz 3/12 opłacanej składki. Zasiłek w pełnej wysokości, równej podwyższonej składce, może ona otrzymać wówczas, gdy opłacała ona wyższe składki ubezpieczeniowe co najmniej jeden rok przed porodem. W przypadku właścicielek firm mogą one samodzielnie zdecydować o wysokości zasiłku macierzyńskiego, im wyższą bowiem składkę chorobową zdecydują się opłacać, tym podstawa wymiaru do obliczania tych składek będzie wyższa. Obecnie maksymalna wysokość podstawy naliczania składek w skali rocznej wynosi 142 950 zł (w przeliczeniu na jeden miesiąc jest to kwota 11 912,50 zł). Kobiety pobierające zasiłek macierzyński w wysokości do 1000 zł nie muszą opłacać ubezpieczenia zdrowotnego. Czas pobierania zasiłku to 14 tygodni od momentu porodu, który to okres uznaje się za czas niezbędny do regeneracji organizmu matki. Później całkowicie można zrezygnować z pobierania świadczenia lub scedować je na ojca dziecka.
Zasiłek macierzyński a własna działalność gospodarcza i zatrudnienie w firmie
Osoby zatrudnione na umowę o pracę muszą mieć opłacane przez pracodawcę różne składki ubezpieczeniowe, w tym także ubezpieczenie chorobowe. Nie ma tutaj właściwie znaczenia ani wysokość wynagrodzenia, ani wymiar etatu. Jeśli ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia i działalności gospodarczej zbiegają się, w takim wypadku przy ustaleniu obowiązku opłacania składek bierze się pod uwagę wysokość wynagrodzenia wskazaną w umowie o pracę.
Otrzymywanie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2019 roku pociąga za sobą konieczność opłacania przez daną osobę wyłącznie składki zdrowotnej, pozostałe ubezpieczenia pozostają natomiast fakultatywne. A zatem przyszłe matki, które posiadają zatrudnienie, z reguły otrzymują zasiłek chorobowy z tytułu umowy o pracę, a fakt prowadzenia lub niewłasnej działalności gospodarczej w tym przypadku nie ma większego znaczenia. Natomiast jeśli dana kobieta zatrudniona jest w niepełnym wymiarze czasu, co wiąże się dla niej z pobieraniem niższej niż minimalna pensji, posiada ona ubezpieczenie zarówno z tytułu prowadzonej działalności, jak i umowy o pracę. W tym wypadku może ona opłacać wyższe niż obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe, pozyskując zasiłek macierzyński z dwóch źródeł.