Według ustawy o rachunkowości przedsiębiorstwo może sporządzić swój RZIS (Rachunek Zysków i Strat) w jednym wariancie z dwóch dostępnych – porównawczym lub kalkulacyjnym.
Wariant porównawczy oznacza, iż wszelkie koszty muszą być ujęte w księgach rachunkowych według rodzajów – zespołu 4.
W wariancie porównawczym na wynik wpływają koszty rodzajowe, które dodatkowo są korygowane o takie pozycje, jak „zmiana stanu produktów” oraz „koszt wytworzenia produktów na potrzeby jednostki ”.
Natomiast wariant kalkulacyjny oznacza, iż wszelkie koszty muszą być ujęte w księgach rachunkowych według typów działalności i rodzaju produktów – w układzie zespołu 4 i 5, a także przeprowadzenia kalkulacji kosztów oraz uwzględnienia kosztów sprzedaży oraz kosztów ogólnego zarządu.
W wariancie kalkulacyjnym przychodom przypisuje się koszt wytworzenia sprzedanych produktów oraz kosztu ogólnego zarządu i kosztu sprzedaży.
Wariant porównawczy odznacza się prowadzeniem mniej czasochłonnej i prostszej ewidencji księgowej od wariantu kalkulacyjnego, jednakże przy tym dostarcza mniej informacji o firmie i mniej dokładnych. Jedną cechą wspólną, która łączy te dwa warianty jest jeden element kosztów „wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie zakupu lub nabycia”.