Darczyńca, który zawrze umowę z drugą stroną jest zobowiązany do przekazania różnego rodzaju aktywów na rzecz obdarowanego. Jak podaną darowiznę zaksięgować w księgach handlowych?
Dokładne wyjaśnienie darowizny w rachunkowości znajduje się w ustawie o rachunkowości w art. 3. ust. 1. pkt 32 lit. h.
Środek trwały
Darczyńca przekazujący środek trwały obdarowanemu według art 32 ust.1. ustawy o rachunkowości, przekazując środek trwały w drodze darowizny powinien:
…dokonać ostatniego odpisu amortyzacyjnego najpóźniej w miesiącu przekazania – przed określeniem jego końcowej wartości.
W momencie oddania środka trwałego jego wartość początkowa powinna być pomniejszona o dotychczasowe umorzenie. Dodatkowo środek trwały jeżeli jest w pełni zamortyzowany, to jego wartość w dniu przekazania nie obciąży kosztów operacyjnych darczyńcy.
- Przykład. Ewidencja w księgach rachunkowych wygląda następująco: Przedsiębiorstwo X przekazało środek trwały (całkowicie zamortyzowany) o wartości początkowej 6 000 zł.
Strona Wn / Konto 070 - „Umorzenie środków trwałych”w kwocie 6 000,00 zł Strona Ma / Konto 010 - „Środki trwałe” w kwocie 6 000,00 zł
Warto jeszcze pamiętać, że jeżeli przedsiębiorca przy nabyciu przekazanego już środka trwałego (w formie darowizny) miał prawo do odliczenia podatku VAT, to przekazując go nieodpłatnie ma obowiązek odprowadzenia podatku VAT należnego. Kwotę podatku ustala się od wartości rynkowej danego środka trwałego.
- Przykład. Ewidencja należnego podatku VAT wygląda następująco:
Strona Wn / Konto 760 - „Pozostałe koszty operacyjne” Strona Ma / Konto 221 - „VAT należny”
* Na koniec warto jeszcze wspomnieć, że obdarowany również musi zewidencjonować swoją darowiznę środka trwałego – w dniu jego otrzymania i przyjęcia do użytkowania. Za wartość początkową środka trwałego przyjmuje się wartość określoną w umowie darowizny. Występują jeszcze wyjątki, gdy wartość nie jest określona w umowie lub inne – więcej informacji na ten temat znajduje się w art. 28 ust. 2 uor i art. 28 ust. 5 uor. W takiej ewidencji ujmuje się najpierw przyjęcie środka trwałego, potem amortyzację i równoległy zapis.
- Przykład.
Przyjęcie środka: 6 000 zł
Strona Wn / Konto 010 - „Środki trwałe” 5.000,00 zł Strona MA / Konto 840 - „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 5.000,00 zł
Amortyzacja: (6 000,00 zł (wartość ŚT) * 40% (stawka amortyzacji) / 12 miesięcy = 200 zł (miesięczna amortyzacja)
Strona Wn / Konto 400 - „Amortyzacja” 200 zł Strona mA / Konto 070 - „Umorzenie środków trwałych” 200 zł
Równoległy zapis: 200 zł
Strona Wn / Konto 840 - „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 200 zł Strona Ma / Konto 761 - „Pozostałe przychody operacyjne” 200 zł
Darowizna w formie pieniężnej
Nieodpłatne przekazanie środków pieniężnych wykazuje się w księdze handlowej jako:
Strona Wn / Konto 761 - Pozostałe koszty operacyjne Strona Ma / Konto 240 - Pozostałe rozrachunki
Natomiast w sytuacji, gdy przekazana darowizna jest następstwem podziału wyniku finansowego, to wykazuje się to w księdze jako:
Strona Wn / Konto 820 - „Rozliczenie wyniku finansowego” Strona Ma / Konto 240 - „Pozostałe rozrachunki”.
W tym przypadku przekazane środki pieniężne nie mają wpływu na wynik finansowy jednostki.