W sytuacji, gdy pracownik ma dłuższą przerwę w pracy, a więc znajduje się w czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy (np. z powodu ciąży), pracodawca ma możliwość zatrudnienia innego pracownika w jego miejsce.
Pracodawca może dokonać zatrudnienia innego pracownika na podstawie umowy na zastępstwo, która określać będzie w sobie konkretny czas tej nieobecności.
Umowa na zastępstwo nie musi być opatrzona konkretna data wygaśnięcia, ponieważ może być ona zastąpiona konkretnym zdarzeniem, które skutkować będzie jej rozwiązaniem np. dzień powrotu do pracy osoby zastępowanej.
Co w sytuacji, gdy osoba zastępująca zajdzie w ciąże?
Według art. 177 par. 1 k.p.: „pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać przed terminem wygaśnięcia umowy o pracę w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy zatrudnionej na zastępstwo”. Do tego: „umowa na zastępstwo z pracownicą w ciąży nie przedłuża się do dnia porodu” – według art. 177 par. 3 k.p.
Za przykład dla w/w definicji można podać:
Pracownica X korzysta z urlopu macierzyńskiego, ale zamierza jeszcze skorzystać z urlopu wychowawczego. W związku z tak długim okresem nieobecności, pracodawca postanowił zatrudnić na jej zastępstwo nową pracownicę Y. Jednakże po 2 miesiącach pracy, nowa pracownica Y zatrudniona na zastępstwo, przyniosła zaświadczenie lekarskie, które potwierdziło jej ciąże. Pracownica ta przebywa na zwolnieniu lekarskim, które będzie przedłużone aż do dnia porodu.
W związku z całą sytuacją pracodawca zatrudnił na zastępstwo swojej pracownicy X kolejną osobę, ponieważ nie jest zmuszony wiązać współpracy z pracownicą Y, która zastępowała pierwotną osobę, jeżeli nie chce wiązać z nią dalszej współpracy. Po prostu zatrudnił na miejsce pracownicy X kolejną osobę, a poprzednia umowa na zastępstwo z pracownicą Y zostanie rozwiązania w momencie powrotu do pracy osoby zastępowanej (pracownica X).
Pracodawca nie musi więc zawierać umowy na zastępstwo osoby zastępującej (chyba że pracodawca będzie zamierzał kontynuować współpracę z dotychczasowym zastępcą).
Nie ma tutaj znaczenia stan ciąży pracownicy-zastępcy.
Jak rozwiązać umowę na zastępstwo?
Umowa na zastępstwo z wyznaczonym czasem trwania, rozwiązuje się samoistnie z dniem do którego została zawarta. Umowa na zastępstwo zgodnie z prawem wygasa w momencie powrotu do pracy osoby zastępowanej lub gdy przestanie istnieć podstawa jej zawarcia.
Umowę taką można również rozwiązać:
- za porozumieniem stron, przez cały okres trwania umowy,
- bez wypowiedzenia z winy pracownika lub pracodawcy,
- za wypowiedzeniem przed końcem umowy poprzez złożenie wypowiedzenia.
Jaki jest okres wypowiedzenia umowy na zastępstwo?
Okres wypowiedzenia umowy na zastępstwo jest taki sam, jak w przypadku umów na czas określony i nieokreślony, wynosi więc odpowiednio:
- 2 tygodnie – przy zatrudnieniu krótszym niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc – dla osoby zatrudnionej co najmniej przez 6 miesięcy,
- 3 miesiące – gdy zatrudnienie wynosi co najmniej 3 lata.