Rozpoczynając obustronną współpracę w ramach zawartych umów o pracę na czas określony czy nieokreślony strony kontraktu zyskują określone przywileje. Pamiętać jednak trzeba, że zostają też obarczone pewnymi zobowiązaniami.
Do najważniejszych zobowiązań, jeśli chodzi o pracodawcę zalicza się konieczność zagwarantowania pracownikom bezpieczeństwa w miejscu pracy. Co istotne, jeśli warunek ten nie zostanie spełniony, podwładni mogą odmówić podjęcia wykonywania obowiązków służbowych w sytuacji, gdyby miało to zagrozić ich zdrowiu lub życiu. Kwestię naruszania zasad BHP przez szefa należy zawsze zgłosić do inspekcji pracy.
Warto więc dowiedzieć się więcej na temat BHP w pracy oraz ciążących na obu stronach zobowiązaniach wynikających ze wspomnianych przepisów. Tego typu przedstawione zostaną poniżej.
BHP – obowiązki pracodawcy
Zasady BHP określono szczegółowo w Kodeksie pracy oraz regulaminie zakładowym. Od pracodawcy oczekuje się, że będzie on otaczał szczególną troską życie i zdrowie pracowników, stwarzając im takie warunki pracy, które nie będą stanowić dla nikogo bezpośredniego zagrożenia. Dodatkowo pracodawca powinien także systematycznie kierować pracowników na badania okresowe przeprowadzane przez lekarza medycyny pracy.
Tak więc zgodnie z ogólnie obowiązującymi przepisami do zadań pracodawcy zalicza się zorganizowanie stanowisk pracy w sposób gwarantujący bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Pracodawca powinien zapewniać faktyczne przestrzeganie wspomnianych przepisów w miejscu pracy, w razie konieczności wydając polecenia usunięcia wszystkich nieprawidłowości oraz kontrolując praktyczną realizację ogłoszonego nakazu. Warto zaznaczyć, iż w kwestiach BHP trzeba postępować elastycznie, dopasowując stosowane czynniki ochronne do zmieniających się warunków pracy. Do obowiązków pracodawcy zalicza się także rozwijanie spójnej polityki odnoszącej się do zabezpieczania i znaczącego obniżenia ryzyka stania się ofiarą wypadku przy pracy przez podwładnych. Dlatego też w tym zakresie należy brać pod uwagę zarówno kwestię organizacji i warunków pracy, jak i specjalistyczne przygotowanie techniczne i wpływ innych czynników środowiska pracy.
Każdy pracodawca prowadzący większą firmę musi zdawać sobie sprawę z konieczności objęcia szczególną opieką wybranych grup pracowników. Dotyczy to głównie osób młodocianych, a także pracowników niepełnosprawnych i kobiet w ciąży, a także karmiących dziecko. Do obowiązków pracodawcy należy ponadto zagwarantowanie wykonywania decyzji, zarządzeń i wystąpień ogłaszanych przez organy nadzoru kontrolujące warunki pracy w danym przypadku. Musi on także zapewniać realizację zaleceń wydanych przez społecznego inspektora pracy.
Co do zasady, pracodawca nie ponosi odpowiedzialności za realizację określonych zadań i przepisów dotyczących obowiązków pracowników w zakresie spełniania reguł BHP. Nie odpowiada on również za faktyczną realizację zaleceń BHP przez oddelegowane do tego służby pochodzące spoza zakładu pracy.
Pracodawca powinien doskonale zdawać sobie sprawę, w jakich sytuacjach dane warunki pracy są rzeczywiście bezpieczne dla pracowników. Istotne jest również opracowanie procedur realizacji poszczególnych zadań.
Istotny jest fakt, że to pracodawca powinien poinformować pracowników o konkretnych zagrożeniach wynikających z rodzaju wykonywanej przez nich pracy. Trzeba także powiadomić podwładnych, jakie działania ochronne i zapobiegawcze mogą podjąć w celu wyeliminowania bądź znacznego ograniczenia niebezpieczeństw wynikających z pracy na danym stanowisku. Należy także wskazać zatrudnionym osobom pracowników odpowiedzialnych za udzielanie pierwszej pomocy oraz wykonywanie działań dotyczących ewakuacji ludzi i zwalczania pożarów. Dodatkowo należy wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy w danym miejscu wykonywania obowiązków służbowych.
Warto mieć świadomość, że na pracodawcy ciąży odpowiedzialność karna za niewywiązywanie się ze zobowiązań dotyczących przestrzegania przepisów BHP. W takiej sytuacji należy liczyć się z koniecznością zasądzenia grzywny w wysokości od 1000 do nawet 30 000 zł.
Obowiązki pracowników w zakresie BHP
Pewne zobowiązania w zakresie przestrzegania przepisów BHP ciążą także na pracownikach. Muszą oni przede wszystkim znać obowiązujące przepisy oraz podejmować wszelki kroki na drodze do ich przestrzegania. Pracownicy powinni także stosować się do wszystkich zaleceń służbowych zgodnie z wymogami BHP oraz obsługiwać sprzęt firmowy i maszyny zgodnie z ich przeznaczeniem. Istotne jest także systematyczne wykonywanie badań lekarskich (wstępnych, okresowych i kontrolnych), a także stosowanie się do wydanych zaleceń medycznych.
Pracownicy fizyczni zwykle są zobligowani również do noszenia odzieży ochronnej, do której zalicza się np. spodnie, kombinezony, obuwie, rękawiczki, gogle itp. Podwładny powinien każdorazowo zawiadomić pracodawcę o zauważonych usterkach i nieprawidłowościach w działaniu maszyn i urządzeń. Wskazane jest także zgłaszanie do inspekcji pracy przypadków łamania przepisów BHP przez pracodawcę.
